2018 - 2019
NL-SG-801.000
Masterplan Oud-Geleen – Voortbouwen op Tradities

Samen met de gemeente en de werkgroep met vertegenwoordigers van de gemeenschap is door bureau VERBEEK landschapsarchitectuur / ecologie / stedelijk ontwerp een Masterplan voor het beschermde dorpsgezicht van Oud-Geleen opgesteld met als motto Voortbouwen op Tradities.

Voortbouwen op Tradities
Oud-Geleen is een kern met een historisch karakter, waar de tijd niet stil heeft gestaan. Kwaliteit is dat Oud-Geleen geen museum is, maar juist een levendige gemeenschap met vele voorzieningen. We constateren echter ook dat een deel van het karakter van Oud-Geleen verloren is gegaan door het ontbreken van harmonie tussen de historie en de noden van nieuwere tijden. Om het bijzondere karakter van Oud-Geleen duurzaam te behouden dient de balans tussen historie en hedendaagse functies verbeterd te worden en te worden gekoesterd.

De visie is vertaald in drie doelstellingen voor de gehele kern:

• Betere balans verkeer – verblijven: Het vergroten van de verblijfskwaliteit en het verbeteren van de verkeersveiligheid is een hele zoektocht. In onze huidige tijd is de auto nu eenmaal (nog) gemeengoed en om aan alle wensen, normen te voldoen is in, de van oudsher smalle straten, die nooit bedoeld zijn voor auto’s, gewoonweg geen ruimte. Om zowel de sfeer als de veiligheid te verbeteren is in het centrum voor auto’s eenrichtingsverkeer geïntroduceerd en is ervoor gekozen om (langs)parkeren te structureren. Met de eenrichtingscirculatie kunnen bewoners en bezoekers het centrum goed bereiken en wordt tevens bereikt dat sluipverkeer ontmoedigd wordt.
• Uniformiteit en authenticiteit in de materialisatie van de openbare ruimte: De inrichting van de openbare ruimte is bepalend voor uniformiteit en authenticiteit. Heden ten dage zien we een enorme diversiteit (verrommeling) in de openbare ruimte van Oud-Geleen, die geen recht doet aan de ‘couleur locale’. We willen daarom uniformiteit en authenticiteit op het gebied van verharding, meubilair en reclame-uitingen.
• Een klimaatbestendiger centrum: Door verdergaande verstening zien we het hittestress-effect. Dit willen we tegengaan door het inbrengen van groen (verkoeling door verdamping en schaduwwerking) en water (verkoeling door verdamping), waarbij het verleden als inspiratie kan dienen voor hedendaagse klimaat-oplossingen.

Op Masterplanniveau zijn deze doelstellingen vertaald in ruimtelijke schetsen voor de structuurdragers van Oud-Geleen, te weten ‘de straten’, ‘de steegjes’ en het centrale ‘Wilhelminaplein’.

• De straten. De eenrichtingscirculatie maakt het mogelijk dat rijlopers smaller worden en er ruimte komt voor aangename loopzones. Naast deze rustigere indeling van het straatprofiel wordt het straatbeeld verbeterd door een eenduidige inrichting met hoogwaardige materialen (elementen verharding, natuursteen). Hierbij worden tinten gekozen die passen bij het kleurenpalet van de (monumentale) gevels. In de Peschstraat – Pastoor Vonckenstraat zorgt een klimaat- en belevingszone voor een fraaie vergroening en toegevoegde beleving. Tevens verwijst deze zone naar de overkluisde Keutelbeek die om watertechnische aspecten helaas niet meer bovengronds is te halen.
• De steegjes. De steegjes zijn (groene) restanten van de ‘achterom’ paadjes uit de tijd dat Oud-Geleen nog een agrarische kern was. Voor de twee noordelijke steegjes geeft het huidige karakter van het Bokkeriejerssteegske het gewenste toekomstbeeld weer, waarmee de steegjes ook duidelijk een informeler karakter hebben dan de straten.
• Het Wilhelminaplein. Van oudsher is het Wilhelminaplein het ankerpunt. Met de realisatie van de Pastoor Vonckenstraat het plein minder intiem geworden en door de hoofdzakelijk op de auto gerichte inrichting is geen sprake meer van een aangenaam verblijf op het plein. Om de functie als levendig en bruisend dorpsplein terug te brengen is het van wezenlijk belang dat de automobilist voelt dat hij te gast is. Om dit te bereiken wordt de rijloper aangepast. Belangrijk is ook dat de rust op het plein wordt teruggebracht door een eenduidige hoogwaardige inrichting van gevel tot gevel. Een vanzelfsprekende eyecatcher wordt daarbij gevormd door de belevingsstrook die hier als een aantrekkelijk waterelement is vormgegeven en zo ook verwijst naar het van oudsher op het plein aanwezige water.