Beekherstel Oude Geul

2012 - 2020
NL GW-206.201
Beekherstel Oude Geul

In 2012 heeft bureau VERBEEK landschapsarchitectuur / ecologie / stedelijk ontwerp in opdracht van de gemeente Gulpen-Wittem en het Waterschap Limburg  een gebiedsvisie opgesteld voor het Geuldal tussen Gulpen en Partij/Wittem. Deze gebiedsvisie heeft tot doel een aantal zelfstandige initiatieven te bundelen tot een ruimtelijk samenhangende kwaliteitsverbetering. Naast het herstel van de Oude Geul betreft dit onder andere de aanleg van het natuurtransferium, de herinrichting van de vijver voor hotel Gulpenerland en de aanleg van een struinpadverbinding richting de Wittemermolen.

Het doel van het herstel van de Oude Geul is enerzijds een bijdrage te leveren aan het vergroten van de bergingscapaciteit van het Geuldal bij piekafvoeren, zodat hoogwaterproblematiek verder benedenstrooms verkleind wordt. Anderzijds levert het herstel van de Oude Geul een bijdrage aan de realisatie van het Natuurnetwerk Nederland en de instandhoudings- en ontwikkelingsdoelstellingen voor de doelsoorten van het aangrenzende Natura2000-gebied Geuldal.

bureau VERBEEK heeft in opdracht van het Waterschap Limburg het vergunningentraject verzorgd, waarbij onder andere natuurwaardenonderzoek is uitgevoerd en het projectplan Waterwet en het EBO-plan zijn opgesteld. Daarnaast heeft bureau VERBEEK de gebiedsvisie in de periode 2016-2020 vertaald in een uitvoeringsgereed plan en is toezicht en directievoering gehouden op de uitvoering van het werk.

Voor het herstel van de Oude Geul is langs de voet van de Gulperberg gebruik gemaakt van de originele beekbedding. Ter hoogte van de bebouwde kom van Gulpen is dit als gevolg van ontwikkelingen uit het verleden niet meer mogelijk en is gekozen voor een nieuw beektraject haaks op en deels parallel aan de N278 met een nieuwe duiker onder deze weg. Ter hoogte van de sportvelden is de nieuwe bedding naast de oude bedding gelegd. Daar is bewust voor gekozen ten behoeve van het behoud van de veenbodem in de oude bedding. Speciaal hiervoor is een waterdichte kleilaag aangebracht tussen de oude en nieuwe bedding.

Als gevolg van het herstel van de Oude Geul is de inundatiefrequentie van eens in de 100 jaar gewijzigd in eens in de 25 jaar, wat de waterstanden benedenstrooms bij piekafvoeren ten goede komt.

Bij de uitvoering zijn wanden van het originele verdeelwerk uit de 19de eeuw in de ondergrond aangetroffen. Deze zijn in het werk geïntegreerd en markeren nu de splitsing tussen Oude en ‘Nieuwe’ Geul. In het verdeelwerk is een drempel aangebracht met als doel bij een minimale afvoer van de Geul al het water door de reeds bestaande bedding te sturen, omdat die bedding onderdeel is van het Natura2000-gebied. In de bedding van de Oude Geul is gezorgd voor laagwater vluchtplekken voor vis, zodat ongewenste vissterfte bij gebrek aan water wordt voorkomen. Kwel vanuit de Gulperberg voorkomt daarbij uitdroging. Met goed geplaatste stortstenen is een lokstroom gecreëerd, zodat vissen de Oude Geul weten te vinden.